Bilim insanı He Jiankui, Kasım 2018'de ikiz kızların genlerini düzenlemek için insan embriyosunda CRISPR adlı güçlü bir teknik kullandığını duyurdu. İkiz kızların bir geninini AIDS'e neden olmasıyla bilinen HIV'e karşı korumak amacıyla değiştirdiğini söyledi.&nbsp;<ul><li>Birçok bilim insanı konuyla ilgili olarak endişelerini dile getirirken, genetik değişikliklerin gelecek nesillere aktarılmasıyla ortaya çıkabilecek istenmeyen yan etkileri örnek veriyordu. İnsan embriyolarında yapılan herhangi bir değişiklik nesiller boyunca aktarılabilir, bu sebeple genetik manipülasyonun kontrol edilemez boyuttaki etkilerinin etik eleştirisi seneler boyu olumsuz yönde oldu. Bu tarihe kadar, bilim insanları daha önce insan embriyolarını genetik olarak değiştirmişlerdi, ancak hiçbir deneyde bir kadının rahmine embriyo yerleştirildiği kamuya açık bir şekilde paylaşılmamıştı.&nbsp; &nbsp;</li><li>He Jiankui, ikiz kızları AIDS virüsünden korumak için CCR5 olarak bilinen bir geni değiştirmişti. Nature Medicine'da <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDY2M2JjMDgyNWU1MDAwOGYyNWE4MCZ1c2VyPTVmMTJmNWM0MTM5MzllMDAwODlkZGMxOCZhdXRob3I9NWY0NmNiNWEwODI1ZTUwMDA4ZjJmOGRmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uYXR1cmUuY29tJTI1MkZhcnRpY2xlcyUyNTJGczQxNTkxLTAxOS0wNDU5LTY="">yayımlanmış</a> bir araştırmaya göre; Jiankui'nin ikiz kızların DNA'sını düzenlerken yaratmaya çalıştığı genetik varyasyon, genel olarak sağlığa yararlı olmaktan ziyade daha zararlı olabilir. CCR5 varyasyonlarının, insanları Batı Nil ve grip virüslerine karşı daha savunmasız hâle getirmek gibi başka etkileri olduğuna dair kanıtlar mevcut ve bilim insanının bu olumsuz tarafları yeterince irdelemediği düşünülüyor. Bunlara ek olarak; Jiankui’nin 2018’de sunduğu veriler ışığında, aslında geni planlandığı gibi düzenlemeyi başaramadığı gözükmekte. Bu nedenle, yaptığı değişikliğin ikiz kızları nasıl etkileyeceği tam bir muamma.&nbsp; &nbsp;</li><li>Çin polisi He'yi, yaptığı deneyler sebebiyle Ocak 2019’da gözaltına aldı. South China Morning Post'un <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDY2M2JjMDgyNWU1MDAwOGYyNWE4MCZ1c2VyPTVmMTJmNWM0MTM5MzllMDAwODlkZGMxOCZhdXRob3I9NWY0NmNiNWEwODI1ZTUwMDA4ZjJmOGRmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zY21wLmNvbSUyNTJGbmV3cyUyNTJGY2hpbmElMjUyRnNjaWVuY2UlMjUyRmFydGljbGUlMjUyRjIxODI5NjQlMjUyRmNoaW5hLWNvbmZpcm1zLWdlbmUtZWRpdGVkLWJhYmllcy1ibGFtZXMtc2NpZW50aXN0LWhlLWppYW5rdWk="">bildirdiğine</a> göre ilk soruşturmada bilim insanı için, "İnsan embriyosu üzerinde gen düzenleme faaliyetini gerçekleştirmek için kasıtlı olarak yabancı personel içeren bir proje ekibi organize etme ve ülke yönetimince yasaklanmış bir uygulamada CRISPR teknolojisini kullanmak’’ suçlamalarında bulunuldu. Yine Çin merkezli haber kanallarına göre mahkeme, "Üç sanığın hiçbiri doktor niteliği kazanmadı. [Onlar] ün ve servet arzuladı ve ülkenin bilimsel araştırma ve tıbbi yönetimle ilgili düzenlemelerine kasten karşı çıktılar. [Onlar] bilimsel araştırma ve tıbbi etiğin alt sınırlarının ötesine geçti." <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDY2M2JjMDgyNWU1MDAwOGYyNWE4MCZ1c2VyPTVmMTJmNWM0MTM5MzllMDAwODlkZGMxOCZhdXRob3I9NWY0NmNiNWEwODI1ZTUwMDA4ZjJmOGRmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zY21wLmNvbSUyNTJGbmV3cyUyNTJGY2hpbmElMjUyRnNjaWVuY2UlMjUyRmFydGljbGUlMjUyRjMwNDM4OTQlMjUyRmNoaW5hcy1nZW5lLWVkaXRpbmctZnJhbmtlbnN0ZWluLWphaWxlZC0zLXllYXJzLW1vZGlmaWVkLWJhYnk="">dedi</a>. Xinhua Haber Ajansı’nın bildirdiğine göre, Shenzhen'deki kapalı mahkeme, Jiankui ve iki meslektaşını deneyleriyle ülkenin yönetmeliklerini ve etik ilkelerini bilerek ihlal etme ve yasadışı tıbbi uygulamalar gerçekleştirme sebebiyle suçlu bulurken, 430.000 dolar para cezası ödemesini emretti.</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-08-26T18:58:48.725Z.jpeg" alt="He Jiankui - Sam Tsang"><figcaption>He Jiankui - Sam Tsang</figcaption></figure><ul><li>MIT Technology Review'e göre, deneyleri açıklayan ve hiç yayımlanmamış bir makalede 10 adet yazar listelenmiş olmasına rağmen; Jiankui, Zhang ve Qin şu ana kadar cezaya çarptırılan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDY2M2JjMDgyNWU1MDAwOGYyNWE4MCZ1c2VyPTVmMTJmNWM0MTM5MzllMDAwODlkZGMxOCZhdXRob3I9NWY0NmNiNWEwODI1ZTUwMDA4ZjJmOGRmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50ZWNobm9sb2d5cmV2aWV3LmNvbSUyNTJGMjAxOSUyNTJGMTIlMjUyRjAzJTI1MkYxMzE3NTIlMjUyRmNoaW5hcy1jcmlzcHItYmFiaWVzLXJlYWQtZXhjbHVzaXZlLWV4Y2VycHRzLWhlLWppYW5rdWktcGFwZXIlMjUyRg=="">bilim insanları</a>. Bahis konusu makale, Zhang'ın "insan embriyosu mikro enjeksiyonlarını gerçekleştirdiğini" söylüyor. Deneyler sırasında Guangdong Tıp Bilimleri Akademisi ve Guangzhou'daki Guangdong Genel Hastanesine bağlı olan Zhang de iki yıl hapis ve bir milyon yuan para cezasına çarptırıldı. Benzeri şekilde üçüncü suçlu, Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nde bir embriyolog olan ve Çin'in klinik araştırma web sitesinde listelenen deneye başvurduğu söylenen Qin ise 18 ay ertelenmiş hapis ve 500 bin yuan para cezası aldı.&nbsp; &nbsp;</li><li>Çin, Jiankui’nin "genetik olarak düzenlenmiş üç bebeğin doğduğu" deneylerinden dolayı mahkum edildiğini bildirmesiyle, üçüncü bebeğin doğumunu da sessizce onaylamış oldu. Rapor, bebek hakkında herhangi bir ek bilgi içermemekle birlikte doğumun herhangi bir komplikasyon içerip içermediğini veya bebeğin hâlâ hayatta olup olmadığını bilmiyoruz. Ama bu bebeğin doğduğunu biliyoruz, yani geçen yıl bir noktada, Dünya'da yürüyen genetik olarak tasarlanmış iki değil, üç insan vardı. &nbsp;</li></ul><hr>Ahmet Can Solak, Koç Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği’ni bitirdikten sonra katıldığı Kaliforniya merkezli Chan-Zuckerberg Biohub’da Yazılım Geliştiricisi olarak çalışmaktadır.

He Jiankui ile ilgili hikayeler